Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 145

CHAPITRE 9 - Les atteintes à l'intégrité psychique et à la dignité

145

de l'employeur ou d'un supérieur hiérarchique Ainsi en va-t-il du fait de demander l'exécution d'une tâche impossible, de la surcharge de travail, de la demande d'exécution
d'un travail trop ou trop peu qualifié, de l'isolement du salarié17, de la mise au
placard18, etc.

b) La répétition des actes
Pour que le délit de harcèlement moral soit constitué, il convient de prouver la répétition
des actes ou comportements. La preuve d'un acte unique de harcèlement moral est
donc insuffisante pour caractériser le délit, contrairement à ce qui existe en matière de
harcèlement sexuel. En revanche, la Cour de cassation a jugé qu'une atteinte prolongée
à la dignité de la victime et une dégradation de ses conditions de travail sur une certaine
période avec refus systématique opposé à ses demandes d'évolution permet de retenir
le délit de harcèlement moral dès lors que l'intention de maintenir la situation par le
prévenu est établie19.
Faute de précision législative ou jurisprudentielle sur ce point, la caractérisation de cette
condition relève de l'appréciation souveraine du juge du fond. Ce dernier, afin de retenir
la qualification, doit systématiquement relever dans sa décision la pluralité des propos et
comportements ainsi que la période sur laquelle ils se sont déroulés. À noter que la Cour
de cassation exige la réitération de propos ou de comportements provenant toujours de
la même personne et toujours orientés vers la même victime, mais n'exige pas qu'ils
soient identiques20.

c) La dégradation des conditions de travail de nature à porter atteinte
à la victime
Cet élément se dédouble. Il convient d'établir d'une part, l'existence d'une dégradation
des conditions de travail (1), et d'autre part, les effets que cette dégradation a ou aurait
pu engendrer (2).

1. La dégradation des conditions de travail
La dégradation des conditions de travail est juridiquement établie lorsque les conditions
de travail de la victime sont nettement inférieures à celles ayant existé avant les propos
ou comportements dénoncés et qu'aucun élément valable, lié au pouvoir de direction
ou disciplinaire, ne justifie cette évolution21.
Il convient ici de bien distinguer cette situation de celle des « conditions de travail dégradées » qui n'implique pas forcément un changement de situation. Dans l'hypothèse de
la dégradation des conditions de travail il convient de comparer deux périodes
distinctes et l'existence d'une dégradation des conditions de travail entre ces deux
périodes22.
Se pose alors la question de l'effectivité de cette dégradation.
--
17.
18.
19.
20.
21.
22.

Cass. crim.,
Cass. crim.,
Cass. crim.,
Cass. crim.,
Cass. crim.,
Cass. crim.,

19 févr. 2019, nº 18-83268.
17 juin 2015, nº 13-85440.
25 nov. 2008, nº 08-81727.
26 janv. 2016, nº 14-80455 : Bull. crim., nº 15.
3 avr. 2013, nº 12-81141.
17 juin 2015, nº 13-85440.



Mémentos - Droit pénal du travail - 1re

Table des matières de la publication Mémentos - Droit pénal du travail - 1re

Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 1
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 2
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 3
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 4
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 5
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 6
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 7
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 8
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 9
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 10
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 11
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 12
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 13
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 14
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 15
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 16
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 17
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 18
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 19
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 20
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 21
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 22
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 23
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 24
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 25
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 26
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 27
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 28
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 29
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 30
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 31
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 32
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 33
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 34
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 35
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 36
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 37
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 38
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 39
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 40
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 41
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 42
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 43
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 44
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 45
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 46
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 47
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 48
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 49
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 50
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 51
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 52
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 53
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 54
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 55
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 56
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 57
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 58
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 59
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 60
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 61
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 62
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 63
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 64
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 65
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 66
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 67
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 68
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 69
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 70
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 71
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 72
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 73
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 74
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 75
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 76
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 77
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 78
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 79
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 80
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 81
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 82
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 83
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 84
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 85
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 86
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 87
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 88
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 89
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 90
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 91
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 92
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 93
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 94
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 95
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 96
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 97
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 98
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 99
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 100
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 101
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 102
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 103
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 104
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 105
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 106
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 107
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 108
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 109
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 110
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 111
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 112
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 113
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 114
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 115
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 116
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 117
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 118
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 119
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 120
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 121
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 122
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 123
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 124
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 125
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 126
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 127
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 128
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 129
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 130
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 131
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 132
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 133
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 134
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 135
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 136
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 137
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 138
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 139
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 140
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 141
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 142
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 143
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 144
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 145
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 146
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 147
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 148
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 149
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 150
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 151
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 152
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 153
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 154
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 155
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 156
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 157
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 158
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 159
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 160
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 161
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 162
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 163
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 164
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 165
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 166
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 167
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 168
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 169
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 170
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 171
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 172
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 173
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 174
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 175
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 176
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 177
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 178
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 179
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 180
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 181
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 182
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 183
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 184
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 185
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 186
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 187
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 188
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 189
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 190
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 191
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 192
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 193
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 194
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 195
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 196
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 197
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 198
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 199
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 200
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 201
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 202
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 203
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 204
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 205
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 206
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 207
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 208
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 209
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 210
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 211
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 212
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 213
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 214
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 215
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 216
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 217
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 218
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 219
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 220
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 221
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 222
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 223
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 224
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 225
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 226
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 227
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 228
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 229
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 230
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 231
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 232
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 233
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 234
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 235
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 236
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 237
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 238
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 239
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 240
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 241
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 242
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 243
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 244
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 245
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 246
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 247
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 248
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 249
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 250
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 251
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 252
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 253
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 254
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 255
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 256
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 257
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 258
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 259
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 260
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 261
Mémentos - Droit pénal du travail - 1re - 262
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-25765-7
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22123-8
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-25952-1
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22146-7
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-25872-2
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-25825-8
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22126-9
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22134-4
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22140-5
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22142-9
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22129-0
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22143-6
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22236-5
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22132-0
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22149-8
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22157-3
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22145-0
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22156-6
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22150-4
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22125-2
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-23216-6
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22120-7
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22151-1
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22141-2
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22152-8
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22118-4
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22138-2
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22131-3
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22144-3
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22137-5
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22139-9
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22136-8
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22127-6
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22121-4
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22124-5
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22147-4
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22130-6
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22158-0
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22153-5
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22155-9
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22148-1
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22119-1
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22154-2
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22128-3
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-17554-8
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-18993-4
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-06244-2
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-17539-5
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-17570-8
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-19217-0
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-17563-0
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-17546-3
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-17564-7
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-17553-1
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-17562-3
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-13559-7
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-09119-0
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-17576-0
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-17541-8
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-09123-7
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-17252-3
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-17255-4
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-09309-5
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-13380-7
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-13361-6
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-09122-0
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-13216-9
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-07150-5
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-09118-3
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-07425-4
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-09087-2
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-09104-6
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-07426-1
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-07424-7
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-09042-1
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-07529-9
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-07438-4
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-06983-0
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-07133-8
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-06836-9
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-06818-5
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-06834-5
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-06832-1
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-06826-0
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-06808-6
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-06758-4
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-05549-9
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-06226-8
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/9782-297-06223-7
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-06145-2
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-06157-5
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-05543-7
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-05555-0
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-05546-8
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-05550-5
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-05534-5
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-05536-9
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-04718-0
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-04700-5
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-04699-2
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-02463-1
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-03256-8
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-03029-8
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-03143-1
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-02464-8
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-01535-6
https://www.nxtbookmedia.com