Table des matières Remerciements . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . 7 Principales abréviations . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . 13 Bibliographie sommaire . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . 15 Introduction . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . § 1. Familles de droit . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . § 2. Rechercher les systèmes juridiques essentiellement différents . . . 21 22 27 Chapitre 1. La tradition juridique continentale . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . 33 Section 1. Histoire de la tradition continentale . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . § 1. Rome et son droit . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . § 2. Le développement du droit privé européen au Moyen Âge . . . . . . . A. Déclin . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . B. Renouveau . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . 1. Enseignement du droit romain .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . 2. Influence du droit romain . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . § 3. Les codifications du XIXe siècle . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . A. La codification napoléonienne . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . 1. La codification française . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . 2. L'influence sur les codifications étrangères . . . . .. . . . . . . . . . . . B. Les codifications germaniques . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . 1. L'École du droit naturel . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . 2. Les Pandectes . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . 35 35 37 37 40 40 42 45 45 45 48 48 49 51 Section 2. Caractères de la tradition continentale . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . § 1. Droit substantiel ? . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . § 2. Sources du droit . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . A. La loi . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . B. La jurisprudence . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . C. La doctrine . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . § 3. Acteurs . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . A. Avocats . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . B. Juges . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . C. Universitaires . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . 53 54 55 55 58 61 62 63 64 65 435