Mémentos - Droit pénal général - 18e - 47

CHAPITRE 2 - Le principe de la légalité criminelle
47
Pour aller plus loin
La coutume (ou l'usage) relayée par la loi
Ainsi en est-il de l'organisation des courses de taureaux ou de combats de coqs. On sait en effet
que l'incrimination de sévices graves ou actes de cruauté envers les animaux est écartée
en ces deux domaines lorsque peut être invoquée une tradition locale ininterrompue.
Telle est alors le sens de la justification apportée par l'article 521-1 du Code pénal. Il appartient
aux juges du fond d'apprécier souverainement l'existence de cette tradition locale ininterrompue.
Mais, chacun en a pris la juste mesure, c'est bien davantage le Code pénal qui dicte
les règles que l'usage local. À l'inverse, c'est bien « une coutume ancestrale » qui repousse la
poursuite pour sévices graves et d'actes de cruauté à l'égard d'un individu qui noyait des
chiens pour les manger. Ailleurs, la répression est de nouveau au rendez-vous. Tradition ou
pas, usage ou non, la vente du muguet sur la voie publique à l'occasion du 1er
mai ne saurait
échapper, en vertu d'une tolérance générale, à l'application des articles réprimant les vendeurs
à la sauvette. De même, dans le silence du Code civil et des dispositions liées à l'autorité parentale,
il paraît bien imprudent aujourd'hui de rechercher, dans un quelconque droit parental de
correction « ancré dans les mœurs depuis un temps immémorial » la justification de certains
faits de violence commis par des parents sur leur enfant.
2* LA SIGNIFICATION DU PRINCIPE DE LA LÉGALITÉ À L'ÉGARD
DU LÉGISLATEUR
Le principe de la légalité n'aurait guère de sens si le législateur pouvait agir selon « son
bon plaisir ». Afin de répondre aux exigences du principe, la loi pénale (loi ou règlement)
doit nécessairement revêtir plusieurs qualités. S'il n'en a pas toujours été ainsi, ces
qualités font aujourd'hui l'objet d'un véritable contrôle.
A - Les qualités exigées de tout texte pénal
L'exigence n'est pas nouvelle. Beccaria l'avait déjà parfaitement mise en évidence. Le
principe de la légalité ne peut se contenter d'une seule référence au texte. Ce texte
doit présenter certaines qualités. Clarté et précision doivent guider la plume du législateur.
Au-delà, la peine édictée doit posséder les vertus de la mesure.
1) La nécessaire précision de la règle pénale
Le principe de la légalité impose la rédaction de textes clairs et précis. Les exigences de
clarté et de précision valent bien entendu tant pour les incriminations et les sanctions
que pour les règles de procédure. En somme, le principe de la légalité commande que
chacun puisse faire le partage entre le permis et l'interdit, connaître les sanctions de la
transgression et les conditions dans lesquelles il peut être poursuivi et jugé.
Servan
(Avocat général, 1766)
Portalis
Discours préliminaire du Code
civil, 1804
« Les détails superflus dans les autres lois sont indispensables dans les
lois criminelles. »
« En matière criminelle, il faut des lois précises et point de
jurisprudence. »

Mémentos - Droit pénal général - 18e

Table des matières de la publication Mémentos - Droit pénal général - 18e

Mémentos - Droit pénal général - 18e - 1
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 2
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 3
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 4
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 5
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 6
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 7
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 8
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 9
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 10
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 11
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 12
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 13
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 14
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 15
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 16
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 17
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 18
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 19
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 20
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 21
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 22
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 23
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 24
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 25
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 26
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 27
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 28
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 29
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 30
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 31
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 32
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 33
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 34
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 35
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 36
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 37
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 38
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 39
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 40
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 41
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 42
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 43
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 44
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 45
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 46
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 47
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 48
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 49
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 50
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 51
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 52
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 53
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 54
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 55
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 56
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 57
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 58
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 59
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 60
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 61
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 62
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 63
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 64
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 65
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 66
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 67
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 68
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 69
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 70
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 71
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 72
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 73
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 74
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 75
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 76
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 77
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 78
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 79
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 80
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 81
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 82
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 83
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 84
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 85
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 86
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 87
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 88
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 89
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 90
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 91
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 92
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 93
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 94
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 95
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 96
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 97
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 98
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 99
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 100
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 101
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 102
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 103
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 104
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 105
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 106
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 107
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 108
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 109
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 110
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 111
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 112
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 113
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 114
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 115
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 116
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 117
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 118
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 119
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 120
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 121
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 122
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 123
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 124
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 125
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 126
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 127
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 128
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 129
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 130
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 131
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 132
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 133
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 134
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 135
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 136
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 137
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 138
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 139
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 140
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 141
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 142
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 143
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 144
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 145
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 146
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 147
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 148
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 149
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 150
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 151
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 152
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 153
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 154
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 155
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 156
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 157
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 158
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 159
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 160
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 161
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 162
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 163
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 164
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 165
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 166
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 167
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 168
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 169
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 170
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 171
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 172
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 173
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 174
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 175
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 176
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 177
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 178
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 179
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 180
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 181
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 182
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 183
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 184
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 185
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 186
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 187
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 188
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 189
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 190
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 191
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 192
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 193
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 194
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 195
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 196
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 197
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 198
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 199
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 200
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 201
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 202
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 203
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 204
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 205
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 206
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 207
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 208
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 209
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 210
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 211
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 212
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 213
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 214
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 215
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 216
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 217
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 218
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 219
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 220
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 221
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 222
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 223
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 224
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 225
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 226
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 227
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 228
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 229
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 230
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 231
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 232
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 233
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 234
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 235
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 236
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 237
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 238
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 239
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 240
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 241
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 242
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 243
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 244
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 245
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 246
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 247
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 248
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 249
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 250
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 251
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 252
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 253
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 254
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 255
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 256
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 257
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 258
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 259
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 260
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 261
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 262
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 263
Mémentos - Droit pénal général - 18e - 264
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-25988-0
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-25846-3
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-25803-6
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-26035-0
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-26028-2
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-25765-7
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22123-8
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-25952-1
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22146-7
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-25872-2
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-25825-8
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22126-9
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22134-4
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22140-5
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22142-9
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22129-0
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22143-6
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22236-5
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22132-0
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22149-8
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22157-3
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22145-0
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22156-6
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22150-4
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22125-2
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-23216-6
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22120-7
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22151-1
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22141-2
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22152-8
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22118-4
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22138-2
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22131-3
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22144-3
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22137-5
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22139-9
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22136-8
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22127-6
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22121-4
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22124-5
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22147-4
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22130-6
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22158-0
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22153-5
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22155-9
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22148-1
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22154-2
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-22128-3
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-17554-8
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-18993-4
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-06244-2
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-17539-5
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-17570-8
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-19217-0
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-17563-0
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-17546-3
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-17564-7
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-17553-1
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-13559-7
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-09119-0
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-17576-0
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-17541-8
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-09123-7
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-17252-3
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-17255-4
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-13380-7
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-13361-6
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-09122-0
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-13216-9
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-07150-5
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-09118-3
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-07425-4
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-09087-2
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-09104-6
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-07426-1
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-07424-7
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-09042-1
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-07529-9
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-07438-4
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-06983-0
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-07133-8
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-06836-9
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-06818-5
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-06834-5
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-06832-1
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-06826-0
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-06808-6
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-06758-4
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-05549-9
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-06226-8
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/9782-297-06223-7
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-06145-2
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-06157-5
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-05543-7
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-05555-0
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-05546-8
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-05550-5
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-05534-5
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-05536-9
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-04718-0
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-04700-5
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-04699-2
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-02463-1
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-03256-8
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-03029-8
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-03143-1
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-02464-8
https://www.nxtbook.com/lextenso-editions/Gualino/978-2-297-01535-6
https://www.nxtbookmedia.com